Łączenie ludzi poprzez naturę, jedzenie i kulturę

Naszym celem jest stworzenie bioregionalnego centrum regeneratywnego w regionie Sudetów na Dolnym Śląsku. Zadaniem centrum jest wzmocnienie ekologicznej, rolniczej oraz społecznościowej współzależności i odporności poprzez:

rozwój lokalnych programów ekonomicznych

edukację i promocję rolnictwa regeneratywnego
zachowanie i rozwój kultury
zarządzanie partycypacyjne oddolne
holistyczne umacnianie zarówno jednostek i zbiorowości

Jakie są zasady bioregionalizmu?

To środowisko fizyczne i ekologiczne, które definiuje dany bioregion. Charakteryzuje się ono naturalnymi granicami (zlewaniami, ekosystemami, rodzajami gleb, klimatem, itp.), a nie granicami politycznymi. Liczy się zrozumienie i szacunek dla unikalnego krajobrazu, zamieszkiwanego przez społeczności. Charakterystyczne i istotne jest przywiązanie do miejsca, do ziemi, rozumienie ekologicznych zależności podtrzymujących życie oraz dostosowanie praktyk dyktowanych przez rytm i ograniczenia świata przyrody.
Bioregionalizm odnosi się także do płaszczyzny kulturowej, tradycji, wartości, praktyk i opowieści, które rozwijają się z biegiem czasu w wyniku egzsystencji w danym miejscu. Społeczności tworzą lokalną wiedzę i sposoby bycia w harmonii z naturalnym środowiskiem. Z biegiem czasu tworzone są i podtrzymywane lokalne historie, tradycje i praktyki, które kształtują się w zgodzie z lokalna ekologią, wytwarzają się poczucie odpowiedzialności i więź z przyrodą.
Nauka odnosi się do nieustannego procesu gromadzenia wiedzy o swoim bioregionie—jego ekologii, historii, zasobach i sposobach życia w sposób zrównoważony. Obejmuje zarówno wiedzę tradycyjną, jak i innowacyjne rozwiązania, koncentrując się na zrozumieniu, jak systemy ludzkie współdziałają z systemami naturalnymi. Jest to trwający całe życie, adaptacyjny proces, łączący tradycyjną wiedzę, ekologiczną świadomość i myślenie systemowe, które wspierają zrównoważony rozwój, odporność lokalnego systemu i regenerację w społeczności.
Struktury społecznej i lokalnej współpracy powstają, kiedy ludzie dzielą głęboką więź z miejscem i kulturą. Obejmują one współzarządzanie, wzajemne wsparcie oraz zbiorową odpowiedzialność za zdrowie i równowagę lokalnego ekosystemu. Kładzie się tu nacisk na struktury współpracy wspierające funkcjonowanie danej społeczności oraz sprawiedliwe podejmowanie decyzji dotyczących tejże społeczności.

Czym jest zdolność do regeneracji?

Polega na postrzeganiu świata jako systemu złożonego z sieci wzajemnych powiązań, w której każda część wpływa na inne i sama jest przez nie kształtowana. Według tej zasady systemy naturalne, społeczne i ekonomiczne nie działają w izolacji i muszą być rozumiane oraz zarządzane jako całość.
Zdolność systemu do wytrzymywania wstrząsów i stresów przy jednoczesnym zachowaniu jego funkcji i rozwoju. Adaptacyjność to zdolność systemu do uczenia się również na podstawie zakłóceń, zdolność do ewolucji i doskonalenia się z czasem. Oznacza to cechy, które zapewniają systemom zdolność rozwoju pomimo wyzwań zewnętrznych, niezależnie od ich rodzaju, czy to w przypadku zakłóceń środowiskowych, społecznych czy ekonomicznych.
Zasoby są nieustannie cyklicznie przetwarzane, a nie konsumowane i wyrzucane. Odtwarza to regeneracyjne procesy występujące w naturze, gdzie odpadki nie istnieją, a wszystko jest ponownie wykorzystywane w ciągłych cyklach.
Zdolność złożonych systemów do samoorganizacji i ewolucji nowych struktur, zachowań lub wzorców od wewnątrz, bez zewnętrznej kontroli. Podkreśla to zaufanie do naturalnych procesów w kierowaniu regeneracją i pozwala na spontaniczne, adaptacyjne rezultaty, które wyłaniają się z samego systemu.

Bioregion Sudetów to wyjątkowy i wielowymiarowy obszar Europy Środkowej, położony wzdłuż granicy polsko-czeskiej. Ten górzysty region, bogaty w dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe, odgrywa istotną rolę zarówno w ochronie środowiska, jak i kształtowaniu tożsamości regionalnej. Jako jedno z najstarszych pasm górskich w Europie, Sudety słyną z unikalnych formacji geologicznych, różnorodnych ekosystemów i rzadkich gatunków roślin i zwierząt, z których wiele jest chronionych w parkach narodowych, takich jak Karkonoski Park Narodowy i Park Narodowy Gór Stołowych.
Bioregion Sudetów to nie tylko cuda natury, lecz także głęboko zakorzeniona historia ludzka. Przez wieki kształtowany przez wpływy kultury polskiej, czeskiej i niemieckiej, jest miejscem, gdzie przetrwały tradycyjne rzemiosło, folklor i zabytkowa architektura, które odzwierciedlają złożoną tożsamość lokalnych społeczności. Gospodarka regionu opiera się na turystyce, rolnictwie i drobnej przedsiębiorczości, z naciskiem na zrównoważone praktyki, które pozwalają na harmonijny rozwój w zgodzie z naturą.
Mimo że Sudety są centrum przyrodniczym i kulturowym, region ten zmaga się z wyzwaniami współczesności. Zmiany klimatyczne, fragmentacja siedlisk i zanieczyszczenie stanowią zagrożenie dla delikatnych ekosystemów i bioróżnorodności. Jednak dzięki nieustannym wysiłkom na rzecz ochrony przyrody, wspieranym przez inicjatywy rządowe i zaangażowanie lokalnych społeczności, podejmowane są działania mające na celu ochronę tego wyjątkowego krajobrazu. Bioregion Sudetów to nie tylko skarbnica naturalnego i kulturowego bogactwa, lecz także symbol odporności, gdzie zrównoważone praktyki i świadomość ekologiczna przyczyniają się do zachowania tych bezcennych zasobów dla przyszłych pokoleń.

Charakteryzuje się klimatem umiarkowanym, z wyraźnymi różnicami wynikającymi z wysokości nad poziomem morza. Zimy są chłodne i śnieżne, co sprzyja turystyce zimowej, natomiast lata są łagodne, idealne dla rolnictwa i turystyki na świeżym powietrzu. Wyższe partie gór tworzą specyficzne mikroklimaty, które wspierają różnorodne ekosystemy i unikalne gatunki roślin. Hydrologia regionu kształtowana jest przez rzeki, takie jak Odra, oraz liczne górskie źródła, które zasilają mokradła i doliny rzeczne, stanowiące kluczowe siedliska dla bioróżnorodności i zasobów wodnych. Wody mineralne w miejscowościach uzdrowiskowych, takich jak Kudowa-Zdrój i Duszniki-Zdrój, mają właściwości zdrowotne i odgrywają ważną rolę w kulturze oraz turystyce regionu
Geologicznie, Sudety są częścią orogenezy hercyńskiej, z formacjami skalnymi liczącymi ponad 300 milionów lat. Składają się z granitu, bazaltu, piaskowca i wapienia, co tworzy zróżnicowany krajobraz, od surowych szczytów po wyjątkowe formacje piaskowcowe w Górach Stołowych. Geologia regionu od wieków wspierała przemysł wydobywczy, z zasobami takimi jak srebro, miedź i węgiel. Gleby są zróżnicowane — od żyznych dolin, które nadają się do rolnictwa, po ubogie w składniki odżywcze, kamieniste gleby na wyższych wysokościach, co wpływa na lokalną roślinność i praktyki rolnicze. Bogaty w minerały krajobraz wspiera również słynne uzdrowiska i branżę wellness regionu
Prawdziwy skarb ekologiczny, obejmujący różnorodne ekosystemy, takie jak alpejskie łąki, lasy mieszane i mokradła. Obszary chronione, w tym Karkonoski i Park Narodowy Gór Stołowych, zabezpieczają unikalną faunę i florę. Lasy zamieszkują buki, świerki i jodły, a na wyższych wysokościach występują rzadkie gatunki alpejskie. Wśród fauny można wymienić jelenie, dziki i ptaki, takie jak sokoły wędrowne. Rzeki, mokradła i łąki tworzą siedliska dla wielu gatunków, a korytarze ekologiczne łączą strefy chronione, umożliwiając migrację i wspierając różnorodność genetyczną, kluczową dla odporności ekosystemów regionu
Region ma złożoną historię kulturową, kształtowaną przez wpływy polskie, czeskie i niemieckie. Przez wieki był skrzyżowaniem dróg różnych społeczności, od średniowiecznych górników po kupców i rzemieślników. Wioski, zamki i uzdrowiska regionu odzwierciedlają style architektoniczne gotyku, renesansu i baroku, co świadczy o kulturowej różnorodności. Lokalne festiwale, tradycyjne rzemiosło i folklor podkreślają trwałą kulturę górską, a historyczne miasta górnicze regionu zachowują opowieści o dawnych ekonomicznych rozkwitach. Ta warstwowa historia jest celebrowana w muzeach, na wydarzeniach kulturalnych i festiwalach, które integrują społeczności i pielęgnują wspólne dziedzictwo regionu
Region posiada żywe tradycje rzemieślnicze, a sztuka inspirowana jest krajobrazem i historią regionu. Szklane rękodzieło w Górach Izerskich to znane rzemiosło, mające korzenie w wielowiekowej tradycji, które wciąż jest cenione za swoją jakość. Stolarka, rękodzieło tekstylne i ceramika są również popularne, a rzemieślnicy czerpią inspirację z krajobrazów górskich i lokalnego folkloru. Tradycyjne formy sztuki i techniki przekazywane są z pokolenia na pokolenie, często świętowane na lokalnych jarmarkach, targach rzemiosła i festiwalach kulturalnych. Te rzemiosła nie tylko pielęgnują dziedzictwo kulturowe, ale także wspierają lokalną gospodarkę poprzez sprzedaż i turystykę
Rolnictwo w regionie Sudetów jest kształtowane przez górzysty teren, z tarasowymi polami i małymi gospodarstwami dostosowanymi do warunków geograficznych. Główne uprawy to ziemniaki, jęczmień i owies, a zwierzęta gospodarskie, takie jak owce i kozy, dobrze prosperują na wyższych wysokościach, dostarczając mleka, wełny i mięsa. Produkty mleczne, zwłaszcza sery owcze, stanowią podstawę lokalnej kuchni, a różnorodna flora sprzyja pszczelarstwu i produkcji miodu. Leśnictwo pozostaje ważnym sektorem gospodarczym, gdzie zrównoważone praktyki łączą produkcję drewna z ochroną przyrody. Region ten ma długą tradycję rolnictwa organicznego i regeneratywnego, będąc miejscem pierwszego na świecie kursu rolnictwa organicznego i biodynamicznego, przeprowadzonego przez Rudolfa Steinera w Koberwitz w 1924 roku
Turystyka jest kluczowym filarem gospodarki, napędzana przez malownicze krajobrazy, obszary chronione i historyczne uzdrowiska. Działania turystyczne obejmują piesze wędrówki, narciarstwo, ekoturystykę i turystykę zdrowotną, a miejscowości uzdrowiskowe, takie jak Kudowa-Zdrój, Polanica-Zdrój i Duszniki-Zdrój, przyciągają gości szukających korzyści zdrowotnych. Popularność zyskuje również turystyka przygodowa, jak kolarstwo górskie i wspinaczka skałkowa. Małe przedsiębiorstwa i lokalne obiekty noclegowe wspierają sektor turystyczny, z rosnącym naciskiem na zrównoważony rozwój. Powstają również inicjatywy związane z energią odnawialną, takie jak małe elektrownie wodne i projekty wiatrowe, które wspierają odporność lokalnego biznesu i cele ekologiczne
Bioregion jest usiany małymi miastami i wioskami, które zachowują charakter górskich społeczności. Większe miasta, takie jak Jelenia Góra i Wałbrzych, pełnią funkcję regionalnych ośrodków, oferując usługi i wspierając lokalną gospodarkę poprzez turystykę i przemysł. Wrocław, choć znajduje się na obrzeżach regionu Sudetów, jest głównym centrum kulturalnym i gospodarczym, przyciągającym ludzi do regionu. Wiele miast ma dobrze zachowane historyczne centra, z gotycką, barokową i renesansową architekturą, a także muzeami i galeriami sztuki. Obszary miejskie w bioregionie Sudetów coraz częściej integrują zieloną infrastrukturę i inicjatywy ekologiczne, aby zrównoważyć rozwój z ochroną przyrody
Bioregion zmaga się z kilkoma zagrożeniami ekologicznymi, głównie wynikającymi ze zmian klimatycznych, fragmentacji siedlisk i zanieczyszczenia. Zmiany klimatyczne zakłócają naturalne siedliska roślin i zwierząt, podczas gdy ekspansja urbanistyczna i sieć dróg fragmentaryzują krajobrazy, utrudniając migrację gatunków i zmniejszając bioróżnorodność. Zanieczyszczenie, zwłaszcza z dawnej działalności górniczej, wpłynęło na jakość gleby i wód w niektórych rejonach. Działania na rzecz ochrony przyrody, prowadzone przez parki narodowe i organizacje lokalne, koncentrują się na przywracaniu zdegradowanych terenów, redukcji zanieczyszczeń i wdrażaniu zrównoważonych praktyk użytkowania gruntów. Lokalne projekty ochrony przyrody oraz ekoturystyka pomagają zwiększać świadomość, promując zrównoważone podejście do zachowania bogactwa naturalnego regionu
Ludność stoi w obliczu zagrożeń związanych ze zmianami klimatu, utratą bioróżnorodności, degradacją gruntów i niedoborem wody. Ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak susze i powodzie, zakłócają rolnictwo, niszczą infrastrukturę i obciążają zasoby wodne. Utrata siedlisk i zanieczyszczenia zmniejszają bioróżnorodność, osłabiając usługi ekosystemowe, takie jak żyzność gleby, czysta woda i zapylanie, które są niezbędne dla lokalnych społeczności. Wylesianie i intensywne rolnictwo prowadzą do degradacji gruntów, a niedobór wody oraz zanieczyszczenia z rolnictwa i dawnej działalności górniczej dodatkowo wpływają na zdrowie, bezpieczeństwo żywnościowe i stabilność gospodarczą. Te powiązane zagrożenia podkreślają potrzebę zrównoważonych praktyk, aby chronić zarówno ludzi, jak i środowisko

Tradycyjny polski pochód lub taniec korowodowy zakorzeniony w dawnych rytuałach słowiańskich, symbolizujący wspólnotę, jedność i cykle natury. Historycznie wykonywany podczas świąt, wesel i uroczystości rolniczych, takich jak Dożynki, reprezentuje wzajemne powiązania ludzi i natury. Taniec, często wykonywany w kole lub w linii, odzwierciedla cykliczną naturę życia i zbiorową harmonię